- = PRÉHISTOIRE 

- Քեշիշյան, Մերի (2007) Սեպաձև նախշը Սևանի ավազանի ուշբրոնզեդարյան խեցեղենում. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 155-162. ISSN 0135-0536 . The Sevan Basin Wedge-Shaped Ornament in the Late Bronze Age Pottery - http://hpj.asj-oa.am/2465/

- Зулумян, Бурастан (2007) Архетип в структуре художественного сознания. Памятник армянской эпической поэзии “Песнь о Ваагне”. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 38-55. ISSN 0135-0536 - http://hpj.asj-oa.am/2457/
Archetypes are preimages of human mentality and its components, they are supernational and inherent in human consciousness in general. In the purest kind they appear in mythology and for this reason are undivisible for the primitive stage of culture. The most ancient layers of archetypical representations and cosmogonic attitude are presented in the «Song of Vahagn». The text of this mythological legend is a corresponding multilevel system of preimages, it enables to study the ancient mythological attitude substantiated in a poetic word. In due course, with acceptance of Christianity and creation of writing, the mythology has been superseded in subconsciousness of people, but in the transformed kind again was embodied in the epos “Sasna Tsrer” (Sassoun’s Men of Courage). In the «Song of Vahagn» are presented seven archetypes at least: the sky, the ground, the sea (water), a reed (tree), the young god (baby), a birth, the sun-fire. Special value has the epithet of the sea – purple (Arm. - Apricot color), giving the text aesthetic and especially national colour. The Armenian upland - one of places of the greatest distribution of an apricot tree and its cultivation, is a subject of a cult for Armenians; apricot color became the standard designation of pink-purple and a national symbol in general. This circumstance allows to confirm, that the myth about Vahagn was born in an area of the Armenian upland (sea Van). The picture of one-stage creation of both the sky, and the ground, and the sea shows that it is the cosmogonic deed of creation of the Universe. At the moment of separation of the ground and the sky the World tree was born. The hypothesis put forward by us, that God Vahagn was born from the World tree does not only contradict to his birth from a lightning, but also supplements it. The space Chaos is overcome by separation of the sky from the ground and the birth of the God. Vahagn, personifying the Sun, wins the darkness.

- Մնացականյան , Ա. Շ. (1976) «Թուխ մանուկ» հուշարձանների մասին. Պատմաբանասիրական հանդես, № 2 . pp. 189-204. On Monuments Named „Թուխ մանուկ“ http://hpj.asj-oa.am/2439/
Architectes arméniens et les anthropologues ont recueilli beaucoup d'informations sur les lieux de pèlerinage et des monuments associés au culte «Թուխ Մանուկ» 'a - ». Basanés jeunes hommes" En outre, le folklore arménien et sources écrites de préserver les preuves précieuses sur le "jeune homme basané," n'a pas attiré l'attention des spécialistes. Nos observations conduisent à des conclusions concernant la façon dont les monuments et les lieux de pèlerinage lié au culte de la «basanés jeunes hommes», et les preuves pertinentes à leur sujet.

- Բարսեղյան, Լ. Ա. (1972) Հայերի էթնիկական մարդաբանության ուսումնասիրության արդի վիճակը. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 59-74. The Contemporary State in the Study of the Ethnic Anthropology of the Armenians - http://hpj.asj-oa.am/1858/

- Դևեջյան, Ս. Հ. (1976) Լոռի-բերդի ուշ բրոնզեդարյան մարտակառքը. Պատմաբանասիրական հանդես, № 1 . pp. 209-220. A Late Bronze Age Chariot from the Fortress of Lori - http://hpj.asj-oa.am/2341/

- Մեսրոպյան, Ս. (1971) Ուշ բրոնզեդարյան դամբարան Կիրովականի «Դիմաց» թաղամասում. Պատմաբանասիրական հանդես, № 4 . pp. 281-285   A Late Bronze Age Mound in the Region of „Dimats“ in Kirovakan   http://hpj.asj-oa.am/1751/

- Կարապետյան, Ի. (1971) Մ. Թ. Ա. VI—III դարերի վաղ հայկական թասերի մի խումբ. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 276-280.   A Batch of Early Armenian Cups (VI—III cc. B. C.)   http://hpj.asj-oa.am/1721/

- Եսայան, Ս. and Միքայելյան, Գ. (1971) Բրոնզեդարյան գունազարդ խեցեղենի նորահայտ նմուշներ. Պատմաբանասիրական հանդես, № 2 . pp. 277-279. Newly-found Specimens of Glazed Ceramics of the Bronze Age   http://hpj.asj-oa.am/1679/

- Թորոսյան, Ռ. Մ. (1971) Նեոլիթ-էնեոլիթյան հողամշակության մի քանի գործիքներ. Պատմաբանասիրական հանդես, № 2 . pp. 240-250.   . Certain Farming Implements of the Neolitic-Aeneolitic .  http://hpj.asj-oa.am/1672/

- Խնկիկյան, Օ. (1971) Ուշ բրոնզեդարյան մետաղամշակության մի քանի հարցեր (Մ. р. ա. XIV—X դդ.). Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 281-288.  Certain Problems of Metal Processing in the Late Bronze Age (XIV—X cc.B. C.)  http://hpj.asj-oa.am/1722/

- Арешян, Г. Е. (1974) О раннем этапе освоения железа в Армении и на Южном Кавказе. Պատմաբանասիրական հանդես, № 2 . pp. 192-212.  Period of Iron Adoption In Armenia and in Southern Caucasus  http://hpj.asj-oa.am/2103/

- Բարսեղյան, Լ. (1962) Ուշ Բրոնզե էպոխայի մի քանի նորահայտ պաշտամունքային հուշարձաններ. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 258-260     A Number of Recently Uncovered Monuments of Worship of the Late Bronze Age   http://hpj.asj-oa.am/1558/

- Չիլինգարյան, Ս. (1970) Նեոլիթի նորահայտ հուշարձաններ Նոյեմբերյանի շրջանում. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 294-297.  Newly Discovered Monuments of the Neolithic Age in the District of Noyemberian  http://hpj.asj-oa.am/1552/

- Չինլինգարյան, Ս. (1970) Ջուջևանի դամբարանադաշտի վաղ բրոնզեդարյան հուշարձանները. Պատմաբանասիրական հանդես, № 1 . pp. 253-257   Monuments of the Early Bronze Age in the Necropolis of Joojevan   http://hpj.asj-oa.am/1480/

- Կարապետյան, Լ. (1969) Բրոնզի դարի և վաղ երկաթի նոր հուշարձան Հրազդան գետի ավազանում (1966 թ. պեղումների արդյունքները). Պատմաբանասիրական հանդես, № 4 . pp. 278-283.  A New Monument of the Bronze Age and the Early Iron Age in the Basin of the River Hrazdan.  http://hpj.asj-oa.am/1419/

- Խնկիկյան, Օ. Ս. (1969) Հայաստանի ուշ բրոնզի դարաշրջանի դաշույնների տեսակներն ու պատրաստման եղանակները. Պատմաբանասիրական հանդես, № 1 . pp. 227-237.   Types and Ways of Making Bronze Daggers in Armenia during the Late Bronze Age   http://hpj.asj-oa.am/1325/

- Азизян, Г. (1968) Пещеры Армении-обиталища палеоантропа и клеща орнитодороса. Պատմաբանասիրական հանդես, № 2 . pp. 244-248.   :     ։ The Caves of Armenia as Habitations of the Paleoanthropidae and the Tick Ornithodoros .  http://hpj.asj-oa.am/1230/

- Քուշնարյովա, Կ. (1968) С. А. Есаян, Оружие и военное дело древней Армении (III-I тыс. до н. э.), Ереван, 1966, 156 стр. Ս. Ա. Եսայան, Զենքերը և ռազմարվեստը հին Հայաստանում (III-I հազ. մ. թ. ա.), Երևան, 1966, 156 էջ. Պատմաբանասիրական հանդես, № 2 . pp. 227-230.  S. A. Yessaian. Weapons and Military Art in Ancient Armenia (3rd Ist millenium B. C.)  .  http://hpj.asj-oa.am/1227/

- Չիլինգարյան, Ս. Ս. (1968) Նոյեմբերյանի շրջանի կիկլոպյան կառույցները. Պատմաբանասիրական հանդես, № 1 . pp. 221-231.  Cyclopean Structures in the Region of Noyemberian. .  http://hpj.asj-oa.am/1187/

- Հ. Ա. Մարտիրոսյան, Հայաստանը բրոնզի և վաղ երկաթի դարաշրջանում։ N. A. Martirossian, Armenia in the Age of Bronze and Early Iron - 1965,  № 4 . pp. 272-277.  en russe : А. А. Мартиросян, Армения в эпоху бронзы и раннего железа, изд. АН Арм.ССР, Ереван, 1964, стр.305+XXXVII  . http://hpj.asj-oa.am/867/

- Խանզադյան, Է. (1963) Մետաղաձուլության առաջին փուլերը Հայկական լեռնաշխարհում հնագույն բրոնզի դարաշրջանում. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 297-307.  The First Evidence of Metal-melting in the Armenian Upland in the Early Bronze Age. . Khanzadian E. http://hpj.asj-oa.am/1161/

- Խաչատրյան, Լալիկ (2006) Нерсес Мкртчян. Семитские языки и армянский. Ереван, “Дразарк”, 2004, 376 с. Ներսես Մկրտչյան . Սեմական լեզուները և հայերենը. Երևան, «Դրազարկ», 2004, 376 էջ. Պատմաբանասիրական հանդես, № 1 . pp. 328-331. ISSN 0135-0536  Semitic Languages and Armenian  .  http://hpj.asj-oa.am/1520/

- - Բարսեղյան, Լ. (1962) Ուշ Բրոնզե էպոխայի մի քանի նորահայտ պաշտամունքային հուշարձաններ. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 258-260 A Number of Recently Uncovered Monuments of Worship of the Late Bronze Age . http://hpj.asj-oa.am/1558/

- Չիլինգարյան, Ս. (1970) Նեոլիթի նորահայտ հուշարձաններ Նոյեմբերյանի շրջանում. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 294-297. Newly Discovered Monuments of the Neolithic Age in the District of Noyemberian . http://hpj.asj-oa.am/1552/

- Չինլինգարյան, Ս. (1970) Ջուջևանի դամբարանադաշտի վաղ բրոնզեդարյան հուշարձանները. Պատմաբանասիրական հանդես, № 1 . pp. 253-257 Monuments of the Early Bronze Age in the Necropolis of Joojevan . http://hpj.asj-oa.am/1480/

- Կարապետյան, Լ. (1969) Բրոնզի դարի և վաղ երկաթի նոր հուշարձան Հրազդան գետի ավազանում (1966 թ. պեղումների արդյունքները). Պատմաբանասիրական հանդես, № 4 . pp. 278-283. A New Monument of the Bronze Age and the Early Iron Age in the Basin of the River Hrazdan . http://hpj.asj-oa.am/1419/

- Խնկիկյան, Օ. Ս. (1969) Հայաստանի ուշ բրոնզի դարաշրջանի դաշույնների տեսակներն ու պատրաստման եղանակները. Պատմաբանասիրական հանդես, № 1 . pp. 227-237. Types and Ways of Making Bronze Daggers in Armenia during the Late Bronze Age . http://hpj.asj-oa.am/1325/

- Азизян, Г. (1968) Пещеры Армении-обиталища палеоантропа и клеща орнитодороса. Պատմաբանասիրական հանդես, № 2 . pp. 244-248. : ։ The Caves of Armenia as Habitations of the Paleoanthropidae and the Tick Ornithodoros . http://hpj.asj-oa.am/1230/

- Քուշնարյովա, Կ. (1968) С. А. Есаян, Оружие и военное дело древней Армении (III-I тыс. до н. э.), Ереван, 1966, 156 стр. Ս. Ա. Եսայան, Զենքերը և ռազմարվեստը հին Հայաստանում (III-I հազ. մ. թ. ա.), Երևան, 1966, 156 էջ. Պատմաբանասիրական հանդես, № 2 . pp. 227-230. S. A. Yessaian. Weapons and Military Art in Ancient Armenia (3rd Ist millenium B. C.) . http://hpj.asj-oa.am/1227/

- Չիլինգարյան, Ս. Ս. (1968) Նոյեմբերյանի շրջանի կիկլոպյան կառույցները. Պատմաբանասիրական հանդես, № 1 . pp. 221-231. Cyclopean Structures in the Region of Noyemberian. http://hpj.asj-oa.am/1187/

- Հ. Ա. Մարտիրոսյան, Հայաստանը բրոնզի և վաղ երկաթի դարաշրջանում։ N. A. Martirossian, Armenia in the Age of Bronze and Early Iron - 1965, № 4 . pp. 272-277. en russe : А. А. Мартиросян, Армения в эпоху бронзы и раннего железа, изд. АН Арм.ССР, Ереван, 1964, стр.305+XXXVII . http://hpj.asj-oa.am/867/

- Խանզադյան, Է. (1963) Մետաղաձուլության առաջին փուլերը Հայկական լեռնաշխարհում հնագույն բրոնզի դարաշրջանում. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 297-307. The First Evidence of Metal-melting in the Armenian Upland in the Early Bronze Age. Khanzadian E. . http://hpj.asj-oa.am/1161/

- Խաչատրյան, Լալիկ (2006) Нерсес Мкртчян. Семитские языки и армянский. Ереван, “Дразарк”, 2004, 376 с. Ներսես Մկրտչյան . Սեմական լեզուները և հայերենը. Երևան, «Դրազարկ», 2004, 376 էջ. Պատմաբանասիրական հանդես, № 1 . pp. 328-331. ISSN 0135-0536 Semitic Languages and Armenian . http://hpj.asj-oa.am/1520/


ANTHROPOLOGIE

- Բարսեղյան, Լ. Ա. (1972) Հայերի էթնիկական մարդաբանության ուսումնասիրության արդի վիճակը. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 59-74 . The Contemporary State in the Study of the Ethnic Anthropology of the Armenians  .  http://hpj.asj-oa.am/1858/


= ETHNOGÉNÈSE

- Паликян, Анна (2006) Некоторые антропологические наблюдения к проблеме преемственности древнего и современного населения Армении. Պատմաբանասիրական հանդես, № 3 . pp. 245-249. ISSN 0135-0536   Some Anthropological Observations on Genetic Succesion of Antique and Modern Population of Armenia .  http://hpj.asj-oa.am/1829/
Paleoanthropological series from the territory of Armenia from the Bronze age to modern times are studied and discrete features of 45 skulls are determined. A group of discrete features has appeared, that is characteristic for all investigated series. Genetic distances between separate  populations from the Bronze age to modern times are calculated which are wholly comparable. The investigation done gives a chance to come to the conclusion about genetic succession of Armenian population.

- Бэнэцяну, Влад (1961) Некоторые вопросы этногенеза армян. Պատմաբանասիրական հանդես, N 2 . pp. 91-123. Several Problems of the Ethnogeny of the Armenians. http://hpj.asj-oa.am/334/