-
-
Les liens entre les carthographies arméniennes et russes au XVIIème siècle
1966-II.pp.155-164 - page.163
Խաչատրյան, Մ. Մ. Հայ և ռուս քարտեզագրության կապերը XVII դարում 
PAGE.0 ADIC (cartographie) – p.155 – p.156 – p.157 – p.158 – p.159 – p.160 – p.161 – p.162 – p.163 – p.164
-
Ա Բ Գ Դ Ե Զ Է Ը Թ Ժ Ի Լ Խ Ծ Կ Հ Ձ Ղ Ճ Մ Յ Ն Շ Ո Չ Պ Ջ Ռ Ս Վ Տ Ր Ց Ւ Փ Ք Օ Ֆ -
ա բ գ դ ե զ է ը թ ժ ի լ խ ծ կ հ ձ ղ ճ մ յ ն շ ո չ պ ջ ռ ս վ տ ր ց ւ փ ք օ և ֆ ։
А Б В Г Д Е Ё Ж З И Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я І Ї Ў
а б в г д е ё ж з и й к л м н о п р с т у ф х ц ч ш щ ъ ы ь э ю я і ї ў
-
մ իջօրեականր։ Այդ կղզին էր րնտրված նաև ԻոՀան Բլավիուսի ատլասի քարտեզների Համար.
Մերկատորի քարտեզների Համար գլխավոր միջօրեական Էր րն տրվել .Կան արյան կդդիներիյ
Ֆուերտենտուրայի միջօրեականը ւ Հոլանդիա յում կազմված քարտեզների Համար որպես գլխավոր
միջօրեական երբեմն ընտրել են Տեներիֆ կղզու միջօրե ա կ անրւ Ավելի ուշ շրջանում Ռուսաստանի
րիտութ յոէնների ակադեմիայի Ատլասի քարտեզների Հ ա մ ա ր որպես գլխավոր միջօրեական րն-
ւորրված Է եղել Էզել կղզու արևմտյան ափին գտնվող Արենսրուրդ քաղաքի միջօրեականը , որով-
Հետև, քարտեզագիր Ի.
1
1իրիլ"վի բ ա ց ա տր ութ յա մ բ , «այն Ռուսաստանի տիրապետության ամե-
նաարևմտ յ ա ն սաՀմանն Է ր ներկայացնումл: Հետագայում՝ 1745 թ. միայն Դելիլն Է ընդունեք
Ֆերրո կդդ ու մ իջօրեականր՝ որպես գլխավոր: Նշւսնակոէմ Է Ռուսաստանում այգ ժամանակ գո-
յություն ունեցող քարտեզների մեջ Պատկերացույցր եզակի բացառություն Է գլխավոր միջօ-
րեականի ընտրության տեսակետից, որովհետև ունի Համատարած ԱշխարՀացույցի գլխավոր
միջօրեականը/
Ռուսաստանի աոաջին Մեծ Ղծադիրր, ինչպես Հայտնի Է , կազմված Է 1627 թ ՛ , աոանց
քարտեզագրական ցանցի, նրա Բո
լոր մանրամասներր տեղադրված են գետերի ու խոշոր ձա -
նապարՀ ների ուղղությունների և ոչ թե միջօրեականների ու զուզա Հե ոականն երի Հիման վրա:
Արանց քարտեզագրական ցանցի են լույս տեսել նաև Սիրիրի 1667 թ. (զորավար Պյոտր 'էո -
դունովի) քարտեզր թ Հոլանդացի Վիթսենի 1687 թ. կազմած քարտեզը, Սիմեոն Ռեմեզովք,
1701 թ. Աք՛բիրի քարտեզր, Րգբրանդ Իդեսի 1704 թ. Ռուսաստանի քարտեզը, ինչպես նաև ա շ ֊
խարՀադետ /*. Աիրիլովի 1722 թ. ո ու и - շվեդա կան սաՀմանների մի շարք քարտեզներըէ Աոաջին
ч-նդամ աշխարհագրական ցանց Է գծագրվո՚ծ միայն 1745 թ. Ռուսաստանի գիտությունների
ակադեմիայի կազմած Ատլասի քարտեզների վրա: Այս նշանակում Է է որ աշխարհագրական
ցանցի տեսակետ ից ևս Պ ատկերացույցր մինչ այդ Հրատարակված ու կազմված քարտեզների մեջ
բացառություն Է , որովՀետև ունի աշխարՀ ադրական ցանց, որի յուրաքանչյուր 10° աղեղը մաս-
նատված Է մեկ աստիճանին Համապատասխանող լիցքերով, այսինքն՝ ԱշխարՀացոլյցի աստի-
ճանաց անց ին Հ ամ ապա տա սխ ան ւ
Այս ամենից բացի Հայտնի Է, որ այդ ժամանակներում Ռոէսա ստանի քարտեզները կազմ-
վում Հին աոանց քարտեզագրական պրոեկցիայի. Ռուսաստանում քարտեզագրական պրոեկցիա
կիրառել են 1745 թ., Հրատարակելով գիտությունների ակադեմիայի Ատլասր> Սակայն Աշխարհի
գլոբուսի Պատկերացույցն այդ տեսակետից ևս բացառություն Է. նա Հրատարակված Է ստերեո-
գրաֆիկ լայնակի պրոեկցիայի Հիմունքներով, ինչպես Համատարած Աշխա րՀա ցու յցր:
Այդ ժամանակ Ռուսաստանում քարտեզները սովորաբար հաստատուն մասշտաբ չէին
ունենում, իսկ եղած դեպքում մասշտաբր չէր Համապատասխանում իրականության, որովՀետև
չափի միավոր Հանդիսացող վերստր օգտագործվում էր 500—1000 սաժեն պարունակությամբ»
Սակայն Պատկերացույցի մասշտաբը Հաստատուն է՝ ինչպես և Համատարած ԱշխարՀացույց ինը:
Պատկերացույցի բնորոշ ա ոանձնաՀատկոլթյուններից է և այն, որ նրա Հյուսիսը ուղղորդված
Ь դեպի վեր. Հայտնի է, որ այգ շրջանի ռուսական քարտեզները, անգամ միևնույն Ատլասի մեջ.
ունենռմ էին տարբեր ու ղղորդվ ա ծութ յ ո ւնն եր. մի դեպքում Հյուսիսը կողմնորոշված էր լինում
դեպի արևելք, մյուս դեպքում՝ արևմուտք, իսկ աոՀասարակ՝ Հւսրավ, Պատկերացույցը, ինչպես
և Համատարած ԱշխարՀացույցր, կող մն ո րոշվ ս. ծ են դեպի Հյուսիսւ
Պատկերացույցր ԱշխարՀացույցից ընդօրինակված լինելու փաստը հաստատող ապա-
ցույցներից է նաև քարտեզագրված երկրագնդի ձեն ու մեծությունըւ Չափումներից պարզված է,
որ երկրագնդի հասարակածային առանցքի երկարությունը բևեռայինի Համեմատ մեծ է: Համա-
տարած ԱշխարՀացույցր կազմելու ժամանակ ճշգրիտ չափումներ գոյություն չունեին և երկրա-
գնդի իսկական ձեր դե„ վիճարկման նյութ էր գիտական շրջաններում, այսպես, էյզենշմիդտի
:խատությունր12 (Հրատարակված Ս տրա սբււրգում 1691 թ.) Հաստատում էր, որ երկրագունդ,»
պտույտի Հետևանքով ունի սիգարի տեսք, այսինքն՝ սեղմված է ոչ թե բևեռներում, այլ Հասա-
լւ ա կ ա ծ ա յին Հատվածներումւ Այգ տեսակետր Հաստատելու Համար վկայակոչում էին երկրագնդի
մինչ այգ կատարված բոլոր չափումներր, որոնց թվական տվյալները իսկապես Հաստատում էին
առաջ քաշված տեսությանը, Սակայն երկրագնդի մեծության թվական այգ տվյալները (ինչպես
այգ պարզվեց շատ ավելի ուշ ժամանակներում) ստացվել էին պարզապես սխա{ չափումների
Հետևանքով, Համատարած ԱշխարՀացույցի քարտեզի վրա կիսագնդերը ներկայացված են այլ
տեսության Համաձայն. Հակառակ իրողությանը, ԱշխարՀացույցի և Պատկերացույցի բևեռային,
առանցքներն ավելի երկար են, քան Հասարակածայինը։
   
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
-
Ա Բ Գ Դ Ե Զ Է Ը Թ Ժ Ի Լ Խ Ծ Կ Հ Ձ Ղ Ճ Մ Յ Ն Շ Ո Չ Պ Ջ Ռ Ս Վ Տ Ր Ց Ւ Փ Ք Օ Ֆ -
ա բ գ դ ե զ է ը թ ժ ի լ խ ծ կ հ ձ ղ ճ մ յ ն շ ո չ պ ջ ռ ս վ տ ր ց ւ փ ք օ և ֆ ։
А Б В Г Д Е Ё Ж З И Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я І Ї Ў
а б в г д е ё ж з и й к л м н о п р с т у ф х ц ч ш щ ъ ы ь э ю я і ї ў
-
PAGE.0 ADIC (cartographie) – p.155 – p.156 – p.157 – p.158 – p.159 – p.160 – p.161 – p.162 – p.163 – p.164
-

-










-