-





-
en préparation
-

ՊԲՀ - 1976-IV . pp. 203-212
Սվազյան, Հ. Ս. (1976) Ճեները և «Ճենաց աշխարհը» ըստ հայկական աղբյուրների.
Biographie de l'auteur de cet article, l' historien Henrik S. Sevazian : Հենրիկ Սուրենի Սվազյան
Lecture et annotation des pages prévues pour conférence ou traduction ultérieures
Pr Sevazian
p.203 - p.204 - p.205 - p.206 - p.207 - p.208 - p.209 - p.210 - p.211 - p.212
-
Les "Djèns" et le "Djènats Achkharh" (le Monde des Djèns) dans les sources arméniennes (V-XIII siècles)
-
-
ZOOM on the map published in 1655 by Joan Blaeu (1598-1673) in an atlas of China,
compiled by the Italian Jesuit Martino Martini (1614-1661)
-

-

Photos des ruines d'Ani aujourd'hui

-
  • Stépanos Tarontsi reçut une éductaion à Ani. La capitale de l'Arménie bagratide étant une ville prospère, elle ne manquait pas d'être en relation commerciale avec la Chine. Le très bon site Virtual ANI illustre bien cette prostpérité médiévale de la "Ville aux Mille églises"
-

Page 205
-

Références bibliographiques

- 8/ «Պատմութիւն Ղևոնդեայ Մեծի վարդապետի Հայոց», Ս. Պետերրուրգ, 1887, էջ 38։ - Ghévond -
- 9/ Նույն տեղում, էջ 37-40։ - Ghévond -
- 10/ «Ստեւիանոսի Տարօնեցւոյ (Ասողկան) Պատմութիւն տիեզերական», Ս. Պետերրուրգ, 1885, էջ 126-127։ - Stépanos Taronetsi -
- 11/ «Պատմութիւն Շապհոյ Բագրատունւոյ», ի լոյս ածին Գ. Տեր-Մկրտչեան եւ Մեսրոպ եպիսկոպոս, Էքմիածին, 1921, էջ 17-18։ Այս պատմիչը միակն է մեր մյուս պատմիչներից, որ ճեներին նույնացնում է խազարների հետ (տես նշվ. աշխ., էջ 18)։ - Chabouh Bagratouni - Шапух Багратун -
- 12/ «Մխիթարայ Անեցւոյ Պատմութիւն, Սկիզբն, գլուխ Իէ ե Յաւելուացք», ի լոյս ած Ք. Պ., Ս. Պետերբուրգ, 1879, էջ 45։ - Մխիթարայ Անեցւոյ -
- 13/ «Սիմէօն վարդապետի Ապարանցւոյ Վիպասանութիւն սակս Պահլաւունեացն զարմի եւ Մամիկոնեացն սեռի» Վաղարշապատ, 1870, էջ 28-32։
- 14/ «Սոփերք Հայկական», հատ. Ե, Վենետիկ, 1853, էջ 48, հատ. Տ, Վենետիկ, 1853, էջ 120-121։

-

-
Lecture des paragraphes par page et début d'annotations par paragraphe (I, II, III, IV, V, VI, etc.)
Corrections prévues des textes transcrits
-
Ա Բ Գ Դ Ե Զ Է Ը Թ Ժ Ի Լ Խ Ծ Կ Հ Ձ Ղ Ճ Մ Յ Ն Շ Ո Չ Պ Ջ Ռ Ս Վ Տ Ր Ց Ւ Փ Ք Օ Ֆ -
ա բ գ դ ե զ է ը թ ժ ի լ խ ծ կ հ ձ ղ ճ մ յ ն շ ո չ պ ջ ռ ս վ տ ր ց ւ փ ք օ և ֆ ։ « » *
А Б В Г Д Е Ё Ж З И Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я І Ї Ў
а б в г д е ё ж з и й к л м н о п р с т у ф х ц ч ш щ ъ ы ь э ю я і ї ў
-
I
 Օրոք (705—715), նրա զորավարներից մեկը՝ Մահմեդը, նվաճողական մի
արշավանք Է կատարում դեպի ճենաց աշխարհը։ Ըստ պատմիչի\ երկու հար-
յուր հազարանոց մի բանակով անցնելով Ղամասկոսից Ասորեստան և ապա
Պարսկաստան ու ՛հոբա սան, արաբ զորավարը մտնում Է ճենաց աշխարհը
և բանակ խփում քմոտիս դետի մոտ։ Այստեղից հրովարտակ Է ուղարկո ւմ ճե-
նաց արքային՝ հնազանդություն պահանջելով, բայց արաբ զորավարի ինք-
նավստահ պահանջին ի պատասխան ստացվում Է ճենաց թագավորի ոչ պա-
կաս ինքնավստահ մերժումը, թե՝ «Մի" արդեօք հզօրագոյն իցես դու քան
զամենայն թագաւորս, որ ի սկզբանցն և այսր տիրեցին ի վերայ աշխարհի։
Քաբելացւոց թագաւորն, որ տիեզերաց տիրեաց, և. Մակեդոնացլոցն և Պար-
սից ընդէ՞ր նոքա ոչ կարացին տիրել ի վերայ աշխարհիս մեր։ ...հարկեցոյց
գքեզ դնել զանձն քո և զանձինս զօրացդ եկելոց ընդ քեզ, իբրև թէ ոչ գոյին
գերեզմանք ի Ղամասկոս անձանց ձերոց»։(*8) Այնուամենայնիվ ճենաց արքան
պատրաստակամություն է հայտնում արաբ զորավարին ընծաներ տալ որպես
Հօրէն թագաւորաց», բայց ոչ երբեք որպես հարկատու։ Այս պատասխանից
հետո Մահմեդը պահանջում է երեսուն հազար աղջիկներ, խոստանալով ստա-
՛նալուն պես հեռանալ խաղաղությամբ։ ճենաց արքան առերես համաձայն-
վում է այս պայմանին, իսկ գաղտնապես հրամայում է պատրաստել դիպակ-
ներով ծածկված սայլեր, ուր կուռ սպառազինությամբ քառասուն հազար ըն-
տիր հեծյալներ է տեղավորում և որպես Մահմեդի պահանջած աղջիկներ անց-
կացնում է գետից այն կողմ։ Այսպես անցնելով պատմիչի հիշած Բոտիս
գետը, ճենաց բանակը հարձակվում է արաբների վրա և կոտորում մինչև
վերջին մարդը։ Մի փոքր խմբով ազատվում է միայն Մահմեդը, ապավինե-
լով իր երիվարների արադավազությանը։(*9)
  
II
 Այս պատմությունը համառոտած շարադր՛ել է և Ասողիկը,(*10) իսկ խիստ
աղավաղված ու կրճատված՝ Շապուհ Բագրատունին։(*11) Մխիթար Անեցին էլ է
նույն պատմությունն անում, նշելով նաև աղբյուրը՝ сс3այս պատմէ Ղևոնդ երէց »(*12)
/ ճեների մասին հայկական աղբյուրների բոլոր տեղեկությունները
ամփոփված ու չափածո ձևով շարադրված են Սիմեոն Ապարանցու մոտ(*13)։ Կան
հայկական աղբյուրներ ևս, որ հատվածաբար հիշատակում են ճեների մասին,
բայց մեծ մասամբ կցկտուր ու այս կամ այն աղբյուրներից ծաղկաքաղ ար-
ված և, հետևաբար, ոչինչ նոր բան չասողի։ (*14)		  
III
 ճեների և ճենաց աշխարհի մասին հայկական աղբ լուրների բոլոր հի-
շատակություններից մեր առաջ հառնում է Պարսկաստանից հյուսիս-արևելք 		 
-
Ա Բ Գ Դ Ե Զ Է Ը Թ Ժ Ի Լ Խ Ծ Կ Հ Ձ Ղ Ճ Մ Յ Ն Շ Ո Չ Պ Ջ Ռ Ս Վ Տ Ր Ց Ւ Փ Ք Օ Ֆ -
ա բ գ դ ե զ է ը թ ժ ի լ խ ծ կ հ ձ ղ ճ մ յ ն շ ո չ պ ջ ռ ս վ տ ր ց ւ փ ք օ և ֆ ։ « » *
А Б В Г Д Е Ё Ж З И Й К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я І Ї Ў
а б в г д е ё ж з и й к л м н о п р с т у ф х ц ч ш щ ъ ы ь э ю я і ї ў
Recherches
iconographiques
et présentation :
Nil Agopoff
-
à compléter
Pr Sevazian - p.203 - p.204 - p.205 - p.206 - p.207 - p.208 - p.209 - p.210 - p.211 - p.212
-
-
-

Dvin, Ve-VIe siècles. Tuf.
Musée national d'Histoire de l'Arménie
-